Familiebedrijven

Het grootste deel van alle ondernemingen zijn eigenlijk familiebedrijven, of in bezit van één familie. De toekomst van een familiebedrijf ligt in handen van de volgende generatie. Het is, mede voor de economie, van belang dat familiebedrijven in stand worden gehouden. Uit onderzoek blijkt dat niet economische omstandigheden, maar het onvoldoende voorbereid zijn van de volgende generatie de meest genoemde reden is voor een falend familiebedrijf. Familiebedrijven die succesvol zijn op de lange termijn hebben goed nagedacht over strategie, beleid en opvolging door de volgende generatie. Het kan lastig zijn uw family governance goed te regelen indien u op Curaçao woont en uw familiebedrijf zich (gedeeltelijk) in Nederland of elders bevindt.

Family Governance

Family governance regelt de verhoudingen tussen familieleden onderling en tussen de familie en het familiebedrijf. Afspraken over bijvoorbeeld strategie, beleid, onderlinge communicatie en de betrokkenheid van de familie bij het familiebedrijf worden vastgelegd. Tevens kan worden nagedacht over wat te doen met het privé en zakelijk vermogen. Een goede family governance helpt bij de instandhouding van de familie, het familiebedrijf en het familiekapitaal middels het bespreekbaar maken en het aanbrengen van structuur.

Wanneer moet ik mijn Family Governance inrichten?

Het is natuurlijk altijd goed om na te denken over de rol en positie van de familie ten opzichte van het familiebedrijf. Echter, met name wanneer er meerdere generaties betrokken (zullen) zijn bij het familiebedrijf, wordt het tijd om na te denken over family governance. Familieleden van verschillende leeftijden, achtergronden en belangen denken mee en werken in het familiebedrijf en zullen dezelfde richting op moeten. Als familieleden niet actief in de organisatie meewerken zijn ze vaak wel economisch belanghebbende (bijvoorbeeld als aandeelhouder of certificaathouder), ook daar moet rekening mee gehouden worden. Gemeenschappelijke beslissingen moeten worden gemaakt. Met een heldere vastlegging van beleid en strategie kunnen onduidelijkheden en conflicten worden voorkomen en wordt een snelle besluitvorming bevorderd.

Juist ook in de situatie dat de familie verspreid is over verschillende landen (bijvoorbeeld Nederland en Curaçao) is het belangrijk om goed te kijken naar de juridische inrichting van de organen van het familiebedrijf (bijvoorbeeld het bestuur, de raad van commissarissen, de raad van advies ect.) en de economisch belanghebbende. Dit kan op een centraal niveau geregeld worden met de inrichting van een juiste family governance.

Wat kan er gereguleerd worden?

Welke richting heeft de familie in gedachten voor het familiebedrijf? Is het de bedoeling dat het familiebedrijf op korte termijn wordt verkocht of juist wordt voortgezet door de familie? Wat is de missie, het doel en de collectieve visie van de familie? Hoe worden alle familieleden over de family governance geïnformeerd? Zullen familieleden nu en in de toekomst actief betrokken zijn bij het familiebedrijf? Welke eisen op basis van gedeelde waarden worden er gesteld aan de opvolgers, denk hierbij aan opleiding en kwalificaties? Zijn of worden er ook derden toegelaten tot het bestuur van het familiebedrijf? Wat is het plan voor het huidige familievermogen? Wil de familie het familievermogen bij elkaar houden of uitkeren? In het geval het familievermogen uitgekeerd mag worden, aan welke eisen en onder welke omstandigheden mogen de uitkeringen plaatsvinden? Er kan bijvoorbeeld een studieplan gecreëerd worden? En als laatste maar niet de minste, hoe zit het met filantropie?

Allemaal vragen die relevant zijn voor een familiebedrijf en om tot een goede family governance te komen.

In het kort ziet regulering door middel van family governance onder meer op het regelen van het volgende:

• Formuleren van de visie en missie van de familie en het familiebedrijf
• Rol van de familie in het familiebedrijf
  • Voortzetting, uittreding, toezicht en opvolging
• Communicatie tussen familieleden onderling, ten opzichte van het familiebedrijf alsmede ten opzichte van derden (media, etc.)
• Geschillenregeling
• Vermogensplanning (investeringen, dividend, fondsen aan familieleden (studie, aankoop woning) en filantropie)

Hoe wordt dit gereguleerd?

Het aan te bevelen een familiestatuut op te stellen. Hierin worden de missie, waarden en visie van de familie vermeld, alsook een policy ten aanzien van de relatie van de familie met het familiebedrijf. De normen en waarden van de familie werken bijvoorbeeld door in het gehele familiebedrijf (het beleid, het aannemen van werknemers / bestuurders) en vermogensplanning  (beleggingen, filantropie). Het is dan ook belangrijk om dit goed vast te leggen, zodat e.e.a. niet alleen voor de familie maar tevens voor het bestuur en toezichthouders duidelijk is.

Vervolgens kan worden gekeken naar het aanpassen van documenten welke betrekking hebben op het familiebedrijf zelf. Wil de familie bijvoorbeeld dat het bestuur alleen uit familieleden bestaat? Moeten er het bestuur nog andere organen binnen het familiebedrijf in het leven geroepen worden, zoals een raad van commissarissen en/of een raad van advies? Dan zullen eventueel de statuten van de rechtsperso(o)n(en), de aandeelhoudersovereenkomst, de certificaathoudersovereenkomst, het bestuursreglement en andere reglementenovereenkomstig ingekleed moeten worden. De documenten waarin family governance kan doorwerken, zijn bijvoorbeeld:

• De statuten van de betrokken rechtspersonen (NV, BV, CV, stichting, etc.)
• Administratievoorwaarden (in geval van certificering)
• Overeenkomsten (aandeelhoudersovereenkomst, certificaathouders-overeenkomst)
• Reglementen (bestuursreglement, raad van commissarissen-reglement)
• Beleidsdocumenten (opvolgingsbeleid, beloningsbeleid, investeringsbeleid, dividendbeleid, risk management, mediabeleid)
• Familiestatuut
• Letter of wishes (zakelijk testament)
• Schenkingsakten
• Testament en levenstestament
• Huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden